Transplantacija koštane srži u grupaciji Medical Park
Transplantacija koštane srži je medicinski postupak u kojem se zdravi matični ćelije koštane srži, koje proizvode krvne ćelije, uzimaju od donora i prenose u organizam pacijenta. Ovaj postupak je često neophodan u lečenju bolesti koje utiču na krv, kao što su leukemija, limfomi, aplastična anemija i druge teške poremećaje krvnih ćelija.
Koja oboljenja mogu zahtevati transplantaciju koštane srži?
- Aplastična anemija (stanje gde koštana srž ne proizvodi dovoljno krvnih ćelija).
- Mijelodisplastični sindromi (grupa bolesti koje utiču na proizvodnju krvi).
- Imunološke bolesti koje uništavaju koštanu srž.
- Leukemija i limfomi (raka krvnih ćelija).
Tipovi transplantacije
Autologna transplantacija: U ovom slučaju, matične ćelije se uzimaju od samog pacijenta pre nego što počne lečenje (npr. hemoterapija). Zdravlje pacijenta se očuvava, a potom se ćelije ponovo vraćaju kako bi se obnovila koštana srž.
Alogenna transplantacija: Ovdje se matične ćelije uzimaju od donora, koji može biti brat, sestra, ili osoba nesrodna pacijentu. Donorska koštana srž mora biti kompatibilna sa pacijentovim, što se procenjuje putem testa tkivne kompatibilnosti.
- Haploidentična transplantacija koštane srži: Ova metoda pruža visok stepen uspešnosti u pronalaženju donora, zbog čega se smatra perspektivnim postupkom za lečenje pacijenata sa hematološkim oboljenjima.
Autologna transplantacija koštane srži
Autologna transplantacija matičnih ćelija koristi pacijentove sopstvene matične ćelije za obnavljanje koštane srži i poboljšanje proizvodnje krvnih ćelija. Ovaj postupak se često koristi u lečenju limfoma, multiplog mijeloma i određenih slučajeva akutne leukemije. Pre transplantacije, važno je proceniti srčane i respiratorne funkcije pacijenta, kao i proveriti prisustvo obolelih ćelija koje mogu izazvati recidiv bolesti. Matične ćelije se prikupljaju, tretiraju i transplantiraju, čime se poboljšavaju rezultati hemoterapije. Iako efikasan, rizik od povratka bolesti zbog prisustva obolelih ćelija zahteva pažljivo praćenje pacijenta kako bi se obezbedio uspešan ishod.
Alogena transplantacija koštane srži
Alogena transplantacija matičnih ćelija podrazumeva korišćenje matičnih ćelija od potpuno kompatibilnog donora, bilo da je reč o srodniku ili nesrodnoj osobi. Ovaj postupak je koristan za pacijente sa ozbiljnim hematološkim bolestima poput akutne leukemije, mijelodisplastičnog sindroma, aplastične anemije, različitih vrsta limfoma i hronične leukemije. Prednost ove metode je zamena obolele koštane srži zdravim ćelijama donora, što omogućava proizvodnju zdravih krvnih ćelija. Međutim, rizik od komplikacija, poput “bolesti transplantata protiv domaćina” (GvHD), može nastati kada imuni sistem donora reaguje na organizam primaoca, izazivajući oštećenje jetre, kože, koštane srži i drugih organa. Iako se alogena transplantacija najčešće koristi kod pacijenata sa rakom, ona je takođe opcija za osobe sa insuficijencijom koštane srži.
Izuzeci kod Alogene transplantacija koštane srži
U slučajevima kada pacijent nema potpuno kompatibilnog donora, koristi se haploidentična transplantacija, gde je donor delimično kompatibilan, obično srodnik. Ova opcija je alternativa kada nije moguće pronaći potpuno kompatibilnog donora, ali nosi povećan rizik od infekcija zbog nekompatibilnosti antigena. Priprema za transplantaciju obuhvata visoke doze hemoterapije, nakon čega se pacijentu transplantiraju matične ćelije od donora. Zbog rizika od infekcija i interakcija sa lekovima, važno je pažljivo pratiti pacijenta, jer je na imunosupresivnoj terapiji i podložan ozbiljnim komplikacijama.
Haploidentična transplantacija koštane srži
Haploidentična transplantacija matičnih ćelija je inovativna metoda koja se primenjuje u nekoliko specijalizovanih centara širom sveta. Ovaj postupak ima visok stepen uspešnosti u pronalaženju donora, što ga čini perspektivnim za lečenje hematoloških oboljenja. Za razliku od tradicionalnih metoda, kod haploidentične transplantacije nije nužno savršeno poklapanje tkiva (10/10). Zbog toga, čak i delimično kompatibilni srodnici poput roditelja, polubraće, polusestra ili deteta pacijenta mogu biti pogodni donori, čak i kada je kompatibilnost samo 50%. Ova tehnika značajno povećava šanse za uspešan ishod, otvarajući nove mogućnosti za pacijente koji nemaju potpuno kompatibilnog donora.
Priprema za transplantaciju koštane srži
Priprema za transplantaciju koštane srži uključuje nekoliko faza. Prvo, pacijent mora proći kroz niz testova kako bi se procenilo opšte zdravstveno stanje i odlučilo da li je transplantacija pravi izbor. Ukoliko je potrebno, pacijent će proći kroz tretman zračenjem ili hemoterapiju kako bi se uništili oštećeni ćelijski slojevi koštane srži i omogućio prijem nove.
Postoperativni oporavak
Oporavak nakon transplantacije koštane srži zahteva pažljivo praćenje i često hospitalizaciju zbog rizika od infekcija. U prvim mesecima, pacijentima je potrebno posebno medicinsko nadgledanje jer imuni sistem još nije potpuno obnovljen. Iako postoperativni period može biti izazovan, mnogi pacijenti se uspešno oporave i vraćaju normalnom životu.
Transplantacija koštane srži je složen postupak koji može biti spasonosan za pacijente sa ozbiljnim poremećajima krvi. Iako zahteva detaljnu pripremu i negu, pruža šansu za normalan život pacijentima sa bolestima koštane srži.
Centri za Transplantaciju koštane srži
Naši centri za transplantaciju koštane srži, sertifikovani od Ministarstva zdravlja i EBMT-a, nude autologne, alogene, podudarno-nepovezane transplantacije i transplantacije smanjenog intenziteta. Takođe, sertifikovani smo kao Unrelated Donor Harvests, što omogućava korišćenje doniranih matičnih ćelija od nesrodnih donora. Sobe i hodnici imaju HEPA filtraciju, smanjujući rizik od infekcija. Transplantacija može koristiti matične ćelije pacijenta, srodnih donora ili nesrodnih donora, a takođe nudimo transplantaciju krvi pupčanika. Odluku o transplantaciji donosi Savet za transplantaciju.